Nowe konkursy na dofinansowanie do budowy sieci telekomunikacyjnych. Zmienione zasady, większe zachęty i ryzyko utraty przez rynek telekomunikacyjny części środków.
Zgodnie z zapowiedziami Centrum Projektów Polska Cyfrowa (CPPC), do lata tego roku mają ruszyć kolejne nabory na dofinansowania do budowy sieci telekomunikacyjnych na obszarach białych plam. Konkursy te mają objąć program KPO. Biorąc pod uwagę, że w dotychczasowych naborach nie udało się zapewnić finansowania dla wszystkich obszarów, a dodatkowo cześć zwycięzców zrezygnowała z zawarcia umów, przewidywane są zmiany
w zasadach udzielania dofinansowań. Jakich zmian można się spodziewać? Co z niewykorzystanymi środkami? Kiedy można spodziewać się nowych naborów? Na te pytania postaram się odpowiedzieć poniżej.
Nowe zachęty dla przedsiębiorców
CPPC konsultowało z branżą, jakie warunki zachęciłby większą liczbę podmiotów do udziału w nowych naborach. Z informacji przekazywanych podczas warsztatów z rynkiem wynika, że rozważanych jest kilka usprawnień, na których przedsiębiorcom szczególnie zależało. W szczególności:
- Odstąpienie od obowiązku pokrycia 100% punktów na danym obszarze konkursowym i wprowadzenie zamiast tego wymogu podłączenia jedynie 80% adresów. Ma to być odpowiedź na sygnalizowany przez przedsiębiorców problem istnienia w obszarach pojedynczych, skrajnie nieopłacalnych lub niemal niemożliwych do podłączenia w wymaganym czasie punktów adresowych. Prawie bezwzględny obowiązek podłączenia takich punktów znacząco zwiększał ryzyko inwestycji (niepodłączenie wszystkich punktów mogło wiązać się z sankcjami przewidzianymi umową
o dofinansowanie). - Zmniejszenie wielkości obszarów konkursowych do poziomu gminy (dotychczas miały one raczej wielkość powiatów). Krok taki ma za zadanie zachęcić do inwestowania mniejszych operatorów, którzy nie byli w stanie realizować inwestycji w dotychczasowych rozmiarach.
- Zniesienie limitu dofinansowania przypadającego na pojedynczą grupę kapitałową. Obecnie przedsiębiorcy z jednej grupy kapitałowej nie mogą uzyskać więcej niż 15% dofinansowania (z wyjątkami).
Zabezpieczenie realizacji projektu
Dotychczasowe nabory KPO i FERC okazały się też dla CPPC niezbyt pozytywną lekcją zaufania do rynku. Niestety, duża część beneficjentów albo zrezygnowała z zawarcia umowy, albo odstąpiła od realizacji wygranych projektów. Wydaje się zatem, że w kolejnym rozdaniu CPPC będzie dążyło do lepszego zabezpieczenia realizacji inwestycji przez zwycięzców konkursów. Zasygnalizowano, że rozważane są następujące działania:
- Wprowadzenie wymogu złożenia wadium dla podmiotów, które w przeszłości zrezygnowały z realizacji inwestycji lub które składają wnioski
na większą liczbę obszarów. Prawdopodobnie zatem wymóg wadium, o ile zostanie wprowadzony, nie musi pogorszyć sytuacji mniejszych operatorów bez negatywnej historii współpracy z CPPC. - Uwzględnienie „wiarygodności” wnioskodawcy w procedurze wyboru beneficjenta. W tym zakresie brak jest jednak szczegółów.
Raczej ewolucja niż rewolucja
Biorąc pod uwagę dostępne informacje, raczej nie należy się spodziewać rewolucji w zasadach naborów. Pomijając kwestie opisane wyżej, większość wymogów pozostanie prawdopodobnie taka sama jak w przypadku pierwszych naborów KPO i FERC. W szczególności nie zapowiedziano zamiaru wprowadzania zmian w zasadach dostępu hurtowego czy wymaganiach technicznych względem dofinansowanych sieci.
Harmonogram nowych naborów
Podczas warsztatów z początku kwietnia br. przedstawiono bardzo optymistyczne założenia co do terminów ogłaszania kolejnych konkursów. Jeszcze w kwietniu 2024 r. ma bowiem zostać zakończony proces ustalania punktów adresowych stanowiących białe plamy oraz wyliczania stawek jednostkowych. W pierwszej połowie maja spodziewać się można z kolei publikacji obszarów oraz konsultacji dokumentacji konkursowej. W drugiej połowie maja nastąpić ma ogłoszenie naborów, a już na jesień planowane jest wyłonienie zwycięzców konkursów i podpisanie umów
o dofinansowanie.
Biorąc pod uwagę, że obecnie planowane jest wykorzystanie środków dostępnych w ramach KPO, dla których termin kwalifikowalności wydatków mija już 30 czerwca 2026 r., realizacja tak zaplanowanego harmonogramu wydaje się kluczowa, aby w ogóle znaleźli się chętni na udział w konkursach. Już w trakcie poprzednich naborów narzekano bowiem na zbyt krótki okres realizacji projektów KPO. Tym razem okres ten będzie jeszcze o niemal rok krótszy.
Co z niewykorzystanymi środkami?
Zgodnie z obecną komunikacją CPPC, na razie planowane jest wykorzystanie środków dostępnych w ramach KPO. Środki z FERC mają zdecydowanie dłuższy termin kwalifikowalności i mogą być wykorzystane do końca 2029 r. Możliwe zatem, że powrót do konkursów FERC nastąpi, gdy zostaną w pełni wykorzystane środki z KPO. Nie jest to jednak pewne. Z przekazywanych informacji można wyczytać, że nie da się wykluczyć przekazania pozostałych środków z FERC na inne projekty niż budowa sieci (np. na wzmacnianie cyberbezpieczeństwa lub rozwój kompetencji cyfrowych). Ostateczne rozstrzygnięcia w tym zakresie są zapewne dopiero przed nami.
Gdzie śledzić temat?
Temat nowych konkursów na dofinansowanie budowy sieci telekomunikacyjnych będzie zapewne przedmiotem szeregu publikacji i dyskusji branżowych w nadchodzących miesiącach. Kwestie dotyczące planowanych naborów zostaną poruszone także podczas Konferencji PIKE, która odbędzie się 28.05.2024 r. w Sopocie. O ile projektowany harmonogram nie ulegnie zbyt dużym opóźnieniom, będzie to okres bezpośrednio po ogłoszeniu nowych naborów. Wspomniana Konferencja będzie zatem idealną okazją do omówienia zasad trwających konkursów i wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości. Zwłaszcza że w programie zaplanowano m.in. rozmowę dyrektor Elizą Pogorzelską z CPPC, a także panele dyskusyjne
z udziałem przedsiębiorców i przedstawicieli administracji.