Nowe ustawy, nowelizacje… Jak wygląda proces legislacyjny? cz. I

Po ukonstytuowaniu się nowego rządu, prace legislacyjne wkrótce ruszą pełną parą. Minister Cyfryzacji już zapowiedział kilka projektów ustaw, które zostaną poddane pracom w najbliższym czasie: prawo komunikacji elektronicznej, wdrożenie rozporządzenia Akt o usługach cyfrowych (DSA) czy implementacja dyrektywy NIS2.

Przed czekającym wszystkich maratonem, warto przypomnieć sobie poszczególne etapy procesu legislacyjnego. W przygotowanym materiale przedstawiamy typowy proces legislacyjny dla ustawy z zakresu telekomunikacji. Konkretne procesy legislacyjne mogą odbiegać od standardów, w zależności od aktualnych potrzeb i terminów.

A. Pierwszym etapem jest oczywiście opracowanie projektu ustawy. Warto zauważyć, że możliwe jest opracowanie założeń ustawy – co niedawno miało miejsce w przypadku ustawy wdrażającej DSA.

B. Dobrą praktyką jest, szczególnie jeżeli nie było wcześniej publikowanych założeń do ustawy, przeprowadzenie „prekonsultacji”, tj. publikacja przez projektodawcę projektu przed formalnym wszczęciem procesu legislacyjnego. Umożliwia to przeprowadzenie publicznej dyskusji o modelowanych przepisach już na wczesnym etapie prac.

C. W tym czasie projekt powinien zostać wprowadzony do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów.

D. Kolejnym etapem, w niemal wszystkich procesach legislacyjnych, jest przeprowadzenie konsultacji, opiniowania oraz uzgodnień. Strona społeczna może przedstawiać stanowiska w toku konsultacji. Na tym etapie warto zastanowić się, jakie inne resorty niż projektodawca mogą być zainteresowane rozwiązaniami w konsultowanym i uzgadnianym projekcie.

E. Następnie projekt powinien być procedowany przez właściwe Komisje i Komitety. W przypadku ustaw regulujących rynek telekomunikacyjny najczęściej są to Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego, Komitet Rady Ministrów ds. Cyfryzacji oraz Komitet ds. Europejskich. Czasem zaangażowane są Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów, Komitet Społeczny Rady Ministrów lub Komitet do spraw Bezpieczeństwa Narodowego i Spraw Obronnych. Projekt jest również opiniowany przez Radę Legislacyjną.

F. Po uzgodnieniu projektu w ramach Rady Ministrów, projekt trafia do przyjęcia przez Stały Komitet Rady Ministrów. Na tym etapie mogą być rozstrzygane ostatnie kwestie sporne pomiędzy resortami. W przypadku braku konsensusu, projekt może nie zostać przyjęty i przekazany do dalszych uzgodnień pomiędzy resortami.

G. Po przyjęciu projektu przez SKRM, prace rozpoczyna Komisja Prawnicza. Ma ona na celu legislacyjną poprawę przedstawionego projektu ustawy. Analizowane jest każde zdanie projektu, pod kierunkiem przedstawicieli Rządowego Centrum Legislacji oraz z udziałem zainteresowanych resortów. Nie może zmieniać merytorycznych postanowień projektu ustawy. Po Komisji Prawniczej, projekt jest potwierdzany przez Stały Komitet Rady Ministrów.

H. Następnie projekt powinien zostać przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do prac sejmowych.

I. Warto pamiętać, że niektóre przepisy powinny być notyfikowane Komisji Europejskiej. Obowiązkowi notyfikacji podlegają tzw. przepisy techniczne (specyfikacje techniczne, inne wymagania, zasady dotyczące usług społeczeństwa informacyjnego, przepisy zakazujące produkcji, przywozu, wprowadzania do obrotu i stosowania produktu lub zakazujące świadczenia bądź korzystania z usługi lub ustanawiania dostawcy usług).

Na tym kończy się etap prac rządowych. Niektóre opisane wyżej kolejne stopnie procesu legislacyjnego mogą toczyć się równolegle, inne mogą być pomijane.
Następnie rozpoczynane są prace parlamentarne – czyli temat na kolejny wpis.