European Media Freedom Act

We wtorek 3 października 2023 roku Parlament Europejski przyjął stanowisko w sprawie europejskiego aktu o wolności mediów. Jest to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające wspólne ramy dla usług medialnych na rynku wewnętrznym i zmieniającego dyrektywę 2010/13/UE (czyli „European Media Freedom Act” lub w skrócie „EMFA”).

O czym jest EMFA?

Rozporządzeniu na pewno nie sposób odmówić efektownej i górnolotnej nazwy – jednak czego ono ma faktycznie dotyczyć?

EMFA jest odpowiedzią na istniejące w krajach Unii rozbieżności w standardach wolności mediów. Przyczyn tego stanu rzeczy można się doszukiwać w tym, że większość zagadnień związanych z mediami jest regulowana przez przepisy krajowe. Projektowane rozwiązania mają na celu ujednolicenie kluczowych aspektów tego zagadnienia i powstrzymanie negatywnych tendencji.

Jakie środki mają pomóc w ochronie mediów?

Stanowisko Parlamentu Europejskiego nie przesądza jeszcze o ostatecznym brzmieniu aktu. Jego zapisy będą przedmiotem dalszych negocjacji. Wynik może być różny, ponieważ poszczególne państwa prezentują rozbieżne poglądy co do zakresu regulacji. Tym niemniej już dziś możemy wskazać niektóre z podstawowych założeń EMFA.

Ważnym aspektem aktu ma być zakaz ingerencji w działalność mediów. Ograniczona ma też zostać inwigilacja dziennikarzy. Stosowanie programów szpiegujących ma być możliwe jedynie w określonych sytuacjach i każdorazowo wynikać z decyzji organu sądowego. Zakres tego uprawnienia jest jednak dalej przedmiotem dyskusji.

Kolejnym środkiem ma być kontrola sposobu moderowania treści przez duże platformy internetowe. Ma w tym pomóc mechanizm zarządzania decyzjami o usuwaniu treści.

Proponuje się również powołanie nowego organu – Europejskiej Rady ds. Usług Medialnych. Planowanym celem działania Rady będzie głównie wspieranie Komisji w wykonywaniu EMFA. W jej skład wchodzić mają przedstawiciele krajowych organów regulacyjnych. Rada ma dysponować prawną i funkcjonalną niezależnością od Komisji Europejskiej.

Jakie będą skutki nowego aktu o wolności mediów?

Dążenie do pluralizmu, wolności i niezależności mediów w UE niewątpliwie wymaga współpracy państw członkowskich. Nowe rozwiązania mają szansę pomóc w rozwinięciu na tym polu całkowicie nowego standardu. Mnogość kwestii spornych może jednak w ostateczności sprawić, że po dalszych negocjacjach EMFA straci swój „pazur”. W gorszym zaś scenariuszu – doprowadzi do dopuszczenia nadmiernego stosowania takich środków jak programy szpiegujące.