Plusy i minusy przekształcenia jednoosobowej działalności w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością

Wielu przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze („JDG”) rozważało lub rozważa przeprowadzenie przekształcenia
JDG w spółkę handlową, zazwyczaj w spółkę z o.o. Jest to fundamentalna i brzemienna w skutkach decyzja biznesowa, wymagająca gruntownego rozważenia zalet i wad.

Zalety przekształcenia w spółkę

Podstawową cechą spółek handlowych, a szczególnie spółek kapitałowych, do których zalicza się spółka z o.o., jest ich formalne odseparowanie
od osoby właściciela-wspólnika. Podczas gdy w JDG działalność gospodarcza przypisana jest do przedsiębiorcy, będącego stroną umów
oraz adresatem pozwoleń, licencji i koncesji, działalność gospodarcza w spółce z o.o. prowadzona jest przez samą spółkę, która posiada osobowość prawną i status przedsiębiorcy. Wspólnik staje się jedynie jej właścicielem posiadającym udziały, które może, co do zasady, swobodnie zbyć.

Uniezależnienie od właściciela wiąże się z szeregiem zalet, do których należy przede wszystkim całkowite wyłączenie odpowiedzialności
za zobowiązania. Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, wspólnicy spółki z o.o. nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za długi spółki. Odpowiedzialność ta może pojawić się jedynie w przypadku, gdy wspólnik jest jednocześnie członkiem zarządu i nie złoży w odpowiednim terminie wniosku o upadłość spółki.

Inną istotną zaletą jest zapewnienie firmie większej trwałości na zmiany pokoleniowe. O trudnościach związanych z dziedziczeniem JDG pisaliśmy już w tym artykule. W tym miejscu warto jedynie wspomnieć, że dziedziczenie JDG wiąże się z dużą liczbą obowiązków formalnych oraz licznymi trudnościami administracyjnymi i organizacyjnymi, ryzykiem rozwiązania umów i wygaśnięcia decyzji, utratą numeru NIP po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego, a także szczególnymi uprawnieniami pracowników związanymi z przejściem zakładu pracy na nowego przedsiębiorcę. W przypadku natomiast spółki z o.o., wspomniane wyżej odseparowanie osoby właściciela od spółki jako odrębnej osoby prawnej powoduje, że jego śmierć
nie wywołuje żadnych komplikacji formalnych z perspektywy codziennej działalności prowadzonej przez spółkę. Jeżeli umowa spółki z o.o. została dodatkowo wyposażona w odpowiednie mechanizmy zapewniające trwałość i niezakłócone kontynuowanie działalności pomimo zmiany właścicielskiej, a następcy zostali w należyty sposób przygotowani do przejęcia sterów, spółka z o.o. może stanowić formę prawną zapewniającą trwałość biznesu na wiele lat, a nawet pokoleń.

Odrębnym, lecz niezwykle istotnym zagadnieniem, jest korzystne opodatkowanie spółek z o.o. w formie ryczałtu od dochodów spółek, zwanego popularnie „estońskim CIT”. Obecne efektywne opodatkowanie JDG, uwzględniające składkę zdrowotną, waha się w przedziale 24-28% i jest liczone od całości dochodu. Ryczałt od dochodów spółek umożliwia opodatkowanie wyłącznie tej części dochodu, która jest ze spółki wypłacana
w formie dywidendy i to według obniżonej efektywnej stawki na poziomie 20% (mali podatnicy) lub 25% (pozostali podatnicy). Natomiast ta część dochodu, która nie zostanie wypłacona wspólnikom, lecz pozostanie w spółce w celu reinwestowania, nie podlega opodatkowaniu.

Wady przekształcenia w spółkę

Przekształcenie JDG w spółkę z o.o. wiąże się z trzema zasadniczymi wadami.

Pierwszą z nich jest konieczność prowadzenia pełnej księgowości, co może stanowić utrudnienie oraz dodatkowy koszt dla przedsiębiorców rozliczających się przy pomocy KPiR,

Drugą jest obowiązek składania do Repozytorium Dokumentów Finansowych rocznych sprawozdań finansowych i sprawozdań z działalności, które są jawne i łatwo dostępne przez internet. Tym samym przekształcenie wiąże się z całkowitą transparentnością oraz jawnością sytuacji finansowej.

Trzecią wadą jest zwiększony formalizm. Jak wspomniano, podstawową cechą spółek kapitałowych jest ich odseparowanie od wspólników, co może stanowić utrudnienie na płaszczyźnie finansowej. Przedsiębiorcy prowadzący JDG przyzwyczajeni do swobodnego dysponowania majątkiem firmowym oraz wypłacania środków z konta firmowego wedle potrzeb, będą musieli zmienić sposób gospodarowania po dniu przekształcenia.
Od tego dnia bowiem, cały majątek firmowy stanie się majątkiem spółki, a nie wspólników. Dostęp do środków wypracowanych z tytułu zysku będzie wymagał podjęcia uchwały o wypłacie dywidendy lub co najmniej uchwały zarządu w przedmiocie wypłaty zaliczki na poczet zysku. Oprócz tego, prowadzenie działalności w formie spółki wiąże się z konieczności okresowego podejmowania uchwał o zamykaniu lat obrotowych, powoływania zarządu oraz zgłaszania wszelkich zmian danych do Krajowego Rejestru Sądowego. Ponadto każda zmiana umowy spółki będzie wymagała wizyty u notariusza.

Podsumowanie

Zmiana formy prawnej jest niewątpliwie jedną z istotniejszych decyzji, przed którymi staje przedsiębiorca w toku rozwoju swojej firmy. Szczególny charakter ma przy tym przekształcenie JDG w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, ponieważ wiąże się z całkowitą zmianą zasad funkcjonowania firmy. Decyzja o przekształceniu wiąże się zarówno z zaletami jak i z wadami, jednak wydaje się, że w ostatecznym rozrachunku przynosi zdecydowanie więcej korzyści niż utrudnień, co potwierdza znaczna liczba przedsiębiorców decydujących się na przekształcenie w celu ograniczenia odpowiedzialności osobistej i skorzystania z korzystnych zasad opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.